پژوهشگاه هوافضا

اهداف، وظایف و ساختار 

پژوهشكده هوافضا در سال 1375 طبق موافقت اصولی شورای گسترش آموزش عالی به منظور انجام تحقیقات هوافضایی، توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پایه‌گذاری شد و فعالیت رسمی خود را از سال 1379 آغاز كرد. با رشد چشمگیر آن، در سال 1383، این پژوهشکده به پژوهشگاه هوافضا ارتقاء یافت. 

با توجه به چشم‌انداز بیست ساله و توجه مقام معظم رهبری به پیشرفت علوم و فناوری‌های نوین به خصوص فضا و فضانوردی و با موافقت ریاست محترم جمهوری در سال 1390، این پژوهشگاه از وزارت علوم منفک و با نام جدید پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی مستقیماً زیر نظر سازمان فضایی ایران قرار گرفت.

پژوهشگاه هوافضا، پس از فراز و نشیب‌ها و موفقیت‌های ملی کسب‌شده، سرانجام در سال 1393، با رأی شورای عالی اداری به مجموعه وزارت‌ علوم، تحقیقات و فناوری پیوست و فعالیتهای مجموعه را در قالب بخشهای زیر سازماندهی كرده است:

• پژوهشکده علوم و فناوری هوایی
• پژوهشکده سامانه های فضانوردی
• پژوهشکده مدیریت، حقوق و استانداردهای هوافضایی
•  گروه پژوهشی فیزیولوژی هوافضایی
• کانون تفکر آینده اندیشی و راهبردی هوافضایی

نیروی انسانی

هم‌اكنون حدود 41 عضو هیئت‌علمی، 45 پژوهشگر متخصص در زمینه‌های مهندسی هوافضا، برق، مخابرات، كامپیوتر، مكانیك، حقوق و مدیریت و 25 پرسنل اجرایی و پشتیبانی با پژوهشگاه هوافضا همكاری می‌كنند.

فعالیت‌های پژوهشی

پژوهشگاه هوافضا تاكنون طرحهای پژوهشی بسیاری را در ارتباط با صنعت یا به صورت مستقل به انجام رسانده است. از جمله این طرحها: 

1- طرح‌های صنعتی

• طراحی، ساخت و پرتاب کاوشگرهای فضایی، مهم‌ترین فعالیت این پژوهشگاه بوده است که مقدمه‌ای بر ارسال فضانورد به فضا خواهد بود. جزئیات این پرتاب‌ها به طور خلاصه و به شرح زیر ارائه شده است.

مشخصات کاوشگرهای پرتاب شده

در کنار کاوشگرها، پروژه‌های صنعتی مختلفی در این پژوهشکده انجام شده است که برخی از آنها به شرح زیر است: 

• سامانه تراستر گاز سرد که جهت کنترل وضعیت ماهواره به‌کار می‌رود. در سال1390، با موفقیت طراحی و ساخته شد و آزمایش‌های عملکردی آن با موفقیت کامل انجام شد. در این تراستر از مخازن پر فشار کامپوزیتی استفاده شده است. 
• شبیه‌ساز پرواز یک هواپیمای مسافربری که می‌تواند در فرایند آموزش مورد استفاده قرار گیرد. 
• طراحی و ساخت شبیه‌ساز کم‌وزنی
• بررسی ابعاد حقوقی پرتاب، استقرار و عملیات اشیای فضایی در فضای ماورای جو
• تدوین سند جامع توسعه هوافضای کشور
• فضاپیمای سرنشین‌دار E1 با هدف توسعه فضاپیمای زیرمداری حامل انسان 
• اولین سفینه فضایی مدارگرد
• کاوشگرهای آزمایشی تیر و مهر 
• بررسی ابعاد حقوقی ارسال فضانورد به فضا
• تدوین نقشه راه فناوری اعزام فضانورد به فضا
• فاز مطالعاتی طرح آموزش فضانورد ایرانی
• پایش محصول برنج با استفاده از فناوری فضایی
• توسعه نرم‌افزار گرمایش ایرودینامیكی اجسام سه‌بعدی دارای سطوح فناشونده

2- در کنار طرح‌های صنعتی مذکور در حدود 170 فعالیت تحقیقاتی خاتمه‌یافته یا در دست اجرا در این پژوهشگاه وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:

• بهینه‌سازی ابعادی و تجهیز یک پرنده کوچک به محموله
• طراحی ساختار موازی برای شبیه‌سازی سامانه‌های واقعیت مجازی
• توسعه نرم‌افزار شبیه‌سازی دینامیک ماهواره
• ارزیابی و تحلیل سیستم‌های ناوبری ماهواره‌ای 
• شبیه‌سازی جریان‌های آشفته واکنشی
• اندركنش مودهای نوسانی دیسك‌های كهكشانی
• كاربرد تئوری كنترل مقاوم در طراحی سیستم‌های كنترل پرواز
• شبیه‌سازی جریان خنك‌كاری لایه‌ای روی پره‌های توربین گازی
• بررسی جریان خون در حین پرواز با توجه به شتاب‌های مختلف
• مطالعه عددی اثرات صدمه بر روی آیرودینامیك بال
• شبیه‌سازی آیروالاستیسیته ماهواره‌بر
• تحلیل رفتار ویسكوالاستیك مواد مركب با زمینه پلیمری
• بررسی قابلیت اطمینان سیستم‌های پیچیده

تحصیلات تكمیلی

پژوهشگاه هوافضا با توجه به اهمیت فعالیت‌های پژوهشی در زمینه راهبردی هوافضا و همسوسازی این پژوهش‌ها به سمت پاسخگویی به مطالبات علمی و نیازمندی‌های تخصصی کشور، اقدام به راه اندازی دوره کارشناسی ارشد در سال ۸۶ نمود. همچنین دوره دکتری مشترک مهندسی هوافضا با همکاری دانشگاه‌های صنعتی شریف و امیرکبیر از سال 1389 برگزار شد که دانشجویان دکتری به صورت آموزش محور در این دوره جذب می‌شوند. در کنار آن از سال 1391 دانشجویان دکتری پژوهش محور نیز به صورت مستقل در این پژوهشکده جذب و مشغول تحصیل شده‌اند. 

دانشجویان/ فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی

برپایی همایش‌ها و حضور در نمایشگاه‌ها

 این پژوهشگاه در راستای گسترش دانش و تبادل افکار و به منظور برقراری ارتباط با بخش‌های صنعتی و پژوهشی و معرفی فعالیت‌ها و خدمات قابل ارائه به سایر مراکز پژوهشی و صنعتی، همواره حضوری فعال در همایش‌ها و نمایشگاه‌های مرتبط داشته و همچنین از ابتدای تاسیس اقدام به برگزاری همایش‌های مختلفی نموده است:

همایش‌های برگزار شده 

همكاری‌های علمی و بین‌‌المللی پژوهشگاه هوافضا

 پژوهشگاه هوافضا با شركت در 75 كنفرانس خارجی و نمایشگاه‌های جانبی آنها، شركت در 5 دوره آموزشی بین‌المللی و فرصت‌مطالعاتی، 7 مذاكره بین‌المللی، عضویت در فدراسیون بین‌المللی فضانوردی (IAF)، شركت در نشست‌های مربوط به كمیته همكاری‌های بین‌المللی، همكاری بین‌المللی در قالب طرح جندی‌شاپور و برگزاری 6 دوره علمی آموزشی در موضوع دستاوردهای علمی، اختراعات و پایان‌نامه‌های متخصصان و محققان خارجی، در راستای بهره‌گیری از فرصت‌های آموزشی و پژوهشی موجود، اقدامات مؤثری را در عرصه همكاری‌های بین‌‌المللی به انجام رسانده است.

نشر دستاوردهای پژوهشی پژوهشگاه هوافضا

انتشار و ارائه بیش از 578 مقاله از دستاوردهای پژوهشی در نشریات و كنفرانسهای معتبر داخلی و بینالمللی، بیش از 1395 گزارش از طرحها و پروژه‌های پژوهشی صنعتی‌، توانمندساز و مستقل پژوهشگاه، ترجمه و تألیف 14 عنوان كتاب تخصصی با موضوعات هوافضایی، انتشار بیش از 156 شماره ماهنامه خبرهای هوافضایی و تدوام انتشار آن در قالب 23 شماره ماهنامه فضانورد از بهمن 1391، انتشار 8 دوره و 25 شماره فصلنامه علمی پژوهشی علوم و فناوری فضایی از دستاوردهای واحد نشر بوده است.

امكانات زیر ساخت‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای

پژوهشگاه هوافضا در راستای انجام پروژه‌های تحقیقاتی و صنعتی، آزمایشگاه­ها و کارگاه­های تخصصی در حوزه­های مختلف هوافضا تاسیس کرده است که اهم آن عبارتند از:

• آزمایشگاه‌های الکترونیک و مخابرات
• آزمایشگاه‌های سیار کنترل و مانیتورینگ زیست‌فضایی
• آزمایشگاه شبیه‌ساز پرواز هواپیما
• آزمایشگاه اندازه‌گیری و شبیه‌سازی امواج پیروشوک
• آزمایشگاه پردازش موازی
• آزمایشگاه زیست- پزشکی فضایی
• آزمایشگاه شبیه‌ساز پرواز فضاپیما
• آزمایشگاه خلأ حرارتی و برودتی
• آزمایشگاه بیوالکتریک
• آزمایشگاه دینامیک پرواز و کنترل
• آزمایشگاه سازگاری موجود زنده با صوت

اختراعات پژوهشگاه هوافضا

• طراحی و ساخت بالك‌های سامانه بازیابی كاوشگر 1 و 2 
• طراحی و ساخت پوسته خارجی محموله راكت‌كاوش 
• طراحی و ساخت شبیه‌ساز هواپیمای ایران-140 
• طراحی و ساخت سامانه هوشمند كنترل و مدیریت ناوگان حمل و نقل
• طراحی و ساخت دستگاه شبیه‌ساز شرایط بی‌وزنی (كلینواستت)
• آنتن پلاسما با تحریک موج سطحی در محدوده فرکانس VHF

افتخارات 

• کسب رتبه اول طرح‌های کاربردی در جشنواره خوارزمی سال 1391
• کسب رتبه سوم طرح‌های کاربردی در جشنواره خوارزمی سال 1388
• کسب رتبه اول مسابقات دانشجویی کن‌ست (CanSat) اسپانیا 2012
• کسب رتبه دوم مسابقات دانشجویی کن‌ست (CanSat) اسپانیا 2010

كتابخانه و مرکز رایانه پژوهشگاه هوافضا

در حال حاضر مجموع‌های بالغ بر 3893 عنوان كتاب تخصصی فارسی و لاتین، 614 عنوان كتاب الكترونیكی، 30 عنوان نشریه ادواری، 839 جلد گزارش فارسی، 1156عنوان مقاله، 954 لوح فشرده در كتابخانه پژوهشگاه وجود دارد.